Quyền thay đổi họ và tên là một trong những quyền cơ bản của công dân. Sau khi hoàn tất quá trình phẫu thuật chuyển giới, việc thay đổi họ và tên thường là một trong những thách thức phổ biến mà người chuyển giới phải đối diện. Thay đổi họ và tên có tác động trực tiếp đến quyền lợi pháp lý của cộng đồng người chuyển giới trong cuộc sống hàng ngày. Vậy, người chuyển giới có quyền thay đổi họ tên của mình sau khi hoàn tất quá trình chuyển giới hay không? Hãy cùng Y&P Lawfirm tìm hiểu trong bài viết dưới đây
1. Người chuyển giới có đổi tên được không?
Người chuyển giới ở Việt Nam, giống như các công dân khác, có quyền thay đổi họ tên theo quy định của pháp luật. Việc này được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 28 trong Bộ luật Dân sự năm 2015 cụ thể:
Điều này cho phép cá nhân yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ tên trong nhiều trường hợp, bao gồm cả trường hợp người đã chuyển đổi giới tính.
Cũng theo đó, Điều 37 Bộ luật Dân sự năm 2015 có nêu:
Do đó, sau khi chuyển đổi giới tính, người chuyển giới cần thực hiện các thủ tục cập nhật thông tin về giới tính và họ tên theo đúng giới tính mà họ đã chuyển đổi. Việc này là một trong các trường hợp được yêu cầu cơ quan có thẩm quyền thực hiện và công nhận việc thay đổi tên của cá nhân, đảm bảo quyền lợi và tự trọng cho người chuyển giới trong xã hội.
Ảnh: Mẫu tờ khai cải chính hộ tịch 2023
2. Thủ tục đổi tên thực hiện thế nào?
Tương tự như tất cả công dân Việt Nam, người chuyển giới cũng có quyền thực hiện việc đổi tên. Dưới đây, chúng tôi sẽ trình bày chi tiết thủ tục cần thiết để người chuyển giới có thể thực hiện việc này.
2.1 Hồ sơ
- Xuất trình Bản chính giấy khai sinh của người chuyển giới. Đây là tài liệu chứng minh nguồn gốc và thông tin cá nhân cần thiết để tiến hành thủ tục đổi tên.
- Nộp Tờ khai cải chính hộ tịch, trong đó rõ ràng nêu rõ nội dung thay đổi tên từ tên của giới tính nam sang giới tính nữ hoặc ngược lại. Tờ khai này là một bản tờ khai cải chính thông tin cá nhân, bao gồm tên, giới tính và các thông tin cần thiết khác. Nó sẽ được điền đầy đủ và chính xác bởi người chuyển giới.
- Nếu có, người chuyển giới cần nộp các giấy tờ liên quan đến việc thay đổi giới tính. Điều này có thể bao gồm các giấy tờ y tế hoặc pháp lý chứng minh quá trình chuyển giới đã được thực hiện.
2.2 Cơ quan giải quyết
Theo quy định tại Điều 27 và Điều 46 của Luật Hộ tịch năm 2014, việc xác định cơ quan có thẩm quyền thay đổi tên của cá nhân phụ thuộc vào độ tuổi của họ, cụ thể như sau:
1) Người chưa đủ 14 tuổi: Uỷ ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền thực hiện việc thay đổi tên cho những cá nhân chưa đạt tuổi 14. Điều này bảo vệ quyền lợi cho trẻ em và yêu cầu sự đại diện và quản lý từ phía cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp.
2) Người từ đủ 14 tuổi trở lên: Uỷ ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền thực hiện việc thay đổi tên cho những cá nhân từ đủ 14 tuổi trở lên, người độc lập về hành vi dân sự và không cần sự đại diện từ cha mẹ hoặc người giám hộ.
Tuy nhiên, hiện tại, chưa có bất kỳ văn bản nào quy định rõ ràng về điều kiện độ tuổi cho phép chuyển giới ngoại trừ đề xuất tại Điều 6 và Điều 7 trong dự thảo Luật Chuyển đổi giới tính. Đề cập đến vấn đề sau:
1) Người sử dụng nội tiết tố sinh dục: Có độ tuổi từ đủ 16 trở lên và nếu từ đủ 16 tuổi đến dứi 18 tuổi thì phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp đồng ý.
2) Người phẫu thuật ngực/bộ phận sinh dục: Tuổi từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Tuy nhiên, để xác nhận chính xác và đầy đủ về quy định điều kiện độ tuổi cho phép chuyển giới, người quan tâm nên theo dõi và cập nhật thông tin từ các cơ quan chính phủ và các văn bản pháp luật chính thức khi chúng được công bố.
Xem thêm: Thủ tục thay đổi họ tên tại Vĩnh Phúc
2.3 Thời gian giải quyết
Quá trình đổi tên sẽ diễn ra trong vòng 03 ngày làm việc, và trong trường hợp có yếu tố phức tạp đòi hỏi xác minh thêm, thời gian có thể được kéo dài nhưng không quá 03 ngày làm việc.
Dưới đây là các bước thực hiện việc đổi tên:
Bước 1: Người có yêu cầu nộp hồ sơ yêu cầu đổi tên.
Bước 2: Công chức tư pháp của cơ quan hộ tịch ghi nội dung đổi tên vào sổ hộ tịch và sau đó báo cáo Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã để cấp trích lục mới cho người yêu cầu. Trong quá trình này, nếu cần xác minh thêm thông tin, sẽ gửi văn bản yêu cầu xác minh.
Bước 3: Sau khi nhận được kết quả xác minh hoặc thấy đủ điều kiện để thay đổi tên, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân sẽ ra quyết định chấp thuận đổi tên cho người yêu cầu.
Bước 4: Công chức tư pháp đính chính thông tin đổi tên vào giấy khai sinh của cá nhân.
Lưu ý: Việc đổi tên của người chuyển giới sẽ không ảnh hưởng đến quyền lợi và nghĩa vụ dân sự với tên cũ mà họ đã sử dụng trước đó.
2.4 Lệ phí phải nộp
Lệ phí hộ tịch thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh theo Điều 3 Thông tư 85/2019/TT-BTC.
Trên đây là toàn bộ quy định pháp luật có liên quan để giải đáp cho câu hỏi “Người chuyển giới có đổi tên được không” và thủ tục, thời gian giải quyết mà Y&P Lawfirm đã tìm hiểu và cập nhật, cảm ơn Quý Độc giả đã giành thời gian quan tâm theo dõi. Trân trọng!
#BĐM