1. Home
  2. Kiến thức pháp lý
  3. Dân sự

Văn bản hành chính là gì? Văn bản hành chính gồm những loại nào?

489 Dân sự

Văn bản hành chính là gì? Văn bản hành chính gồm những loại nào?
MỤC LỤC

1. Văn bản hành chính là gì?

  • Theo Điều 3 Nghị định 30/2020/NĐ-CP của Chính phủ về công tác văn thư, "văn bản hành chính là văn bản hình thành trong quá trình chỉ đạo, điều hành, giải quyết công việc của các cơ quan, tổ chức". Từ đó, chúng ta có thể hiểu văn bản hành chính là một loại văn bản thường được sử dụng để truyền tải thông tin và yêu cầu từ cấp trên xuống hoặc để thể hiện ý kiến và nguyện vọng của cá nhân hoặc tập thể đến các cá nhân hay cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
  • Văn bản hành chính mang tính chất quy phạm của Nhà nước và cụ thể hóa việc thi hành các văn bản pháp quy, đồng thời giúp giải quyết các vụ việc cụ thể trong quá trình quản lý. Điều này có nghĩa là văn bản hành chính có vai trò quy định và hướng dẫn thực hiện các quy định pháp luật và chính sách của Nhà nước. Nó cũng giúp tạo ra sự thống nhất và một khung pháp lý để giải quyết các vấn đề, tranh chấp hoặc thực hiện các quyết định trong quá trình quản lý của các cơ quan và tổ chức.
  • Với tính chất này, văn bản hành chính trở thành một công cụ quan trọng trong quản lý và điều hành công việc. Nó đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng và có hiệu lực pháp lý, từ đó đảm bảo sự công bằng và hiệu quả trong quá trình quản lý và giải quyết công việc của các cơ quan và tổ chức.Trình bày văn bản hành chính đúng chuẩn: Cần lưu ý những gì?

2. Văn bản hành chính thông thường gồm những loại nào?

Thực tế cho thấy, văn bản hành chính có sự đa dạng và phong phú về thể loại và tên gọi. Phương pháp phổ biến hiện nay để phân loại văn bản hành chính là theo mục đích ban hành văn bản:

2.1 Văn bản hành chính có mục đích thông tin giao dịch:

- Công văn: Công văn là loại văn bản hành chính được sử dụng để trao đổi, giao tiếp giữa các cơ quan nhà nước, giữa cơ quan nhà nước và tổ chức, giữa cơ quan nhà nước và công dân nhằm thực hiện chức năng quản lý của cơ quan ban hành.

Ví dụ: Công văn chỉ đạo từ UBND thành phố Hà Nội: Tăng cường quản lý đảm bảo an toàn thực phẩm, không cho phép kinh doanh thực phẩm không an toàn trong địa bàn thành phố.

- Tờ trình: Tờ trình là loại văn bản hành chính được sử dụng để đề xuất cho cấp trên có thẩm quyền phê duyệt vấn đề mới phát sinh trong hoạt động của cơ quan nhằm thực hiện chức năng quản lý và điều hành theo quy định của cơ quan đó.Ví dụ: Tờ trình đề xuất phê duyệt quy trình thủ tục, tài liệu hết giá trị trong hệ thống Kiểm toán Nhà nước.

- Báo cáo: Báo cáo là loại văn bản hành chính được sử dụng để phản ánh tình hình thực tế, kết quả thực hiện công việc trong hoạt động của cơ quan, tổ chức nhằm đánh giá tình hình và đề xuất chủ trương, giải pháp mới.

Ví dụ: Báo cáo về tình hình hoạt động của Cục thuế tỉnh Vĩnh Long trong quý I năm 2023.

- Thông báo: Thông báo là loại văn bản hành chính có chức năng truyền đạt thông tin cho cá nhân, tổ chức liên quan nhằm giải quyết công việc và thực hiện chức năng quản lý và điều hành một cách hiệu quả nhất.

Ví dụ: Thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong buổi làm việc với lãnh đạo thành phố Hà Nội.

2.2 Văn bản hành chính dùng để ghi nhận sự kiện:

Đây là loại văn bản ghi lại các sự kiện trên thực tế để làm căn cứ cho các quyết định và hành động, hoặc để ghi nhận các sự kiện pháp lý phát sinh dựa trên các quyết định hành chính khác. Nhóm văn bản này bao gồm:

  • Biên bản kết luận: Là văn bản ghi lại kết quả, quyết định, và những vấn đề quan trọng được thảo luận và đưa ra trong cuộc họp, cuộc kiểm tra hoặc các sự kiện tương tự. Biên bản kết luận có tính chất chứng cứ và thường được sử dụng để làm căn cứ cho các quyết định và hành động sau này.
  • Giấy ủy nhiệm: Là văn bản hành chính được sử dụng để uỷ nhiệm một cá nhân, tổ chức hoặc đại diện của cơ quan nhà nước thực hiện một nhiệm vụ, quyền hạn hoặc trách nhiệm cụ thể. Giấy ủy nhiệm xác nhận và uỷ nhiệm người được ủy nhiệm có thẩm quyền và trách nhiệm để đại diện và thực hiện các hành động theo yêu cầu.
  • Giấy giới thiệu: Là văn bản hành chính được sử dụng để giới thiệu, đề xuất, hoặc giới thiệu một cá nhân, tổ chức, hoặc một vấn đề cụ thể đến cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân khác. Giấy giới thiệu thường chứa thông tin về danh tính, nhiệm vụ, hoặc đặc điểm quan trọng của người hoặc vấn đề được giới thiệu.
  • Giấy đi đường: Là văn bản hành chính được sử dụng để cấp phép, xác nhận và ghi nhận việc đi lại, di chuyển của cá nhân, tổ chức hoặc phương tiện. Giấy đi đường thường được yêu cầu trong trường hợp cần kiểm soát và quản lý các hoạt động di chuyển, đảm bảo tuân thủ các quy định và quyền hạn được cấp phép.
  • Những loại văn bản này đều có vai trò quan trọng trong việc ghi nhận các sự kiện, quyết định và truyền đạt thông tin trong quá trình quản lý và điều hành của các cơ quan nhà nước và tổ chức.

3. Đặc điểm của văn bản hành chính

Văn bản hành chính có hai đặc điểm chính như sau:
  • Thứ nhất, văn bản hành chính dùng để truyền đạt thông tin theo hai chiều. Chiều thứ nhất là từ cấp trên xuống cấp dưới, trong đó văn bản truyền đạt nội dung, yêu cầu và chỉ đạo từ các cơ quan, tổ chức cấp cao đến các cấp dưới. Chiều thứ hai là để bày tỏ ý kiến, nguyện vọng của cá nhân hoặc tập thể tới các cơ quan và người có quyền hạn để giải quyết. Văn bản hành chính là công cụ giao tiếp quan trọng để đảm bảo thông tin được truyền tải một cách chính xác và hiệu quả trong quá trình quản lý và điều hành.
  • Thứ hai, văn bản hành chính là sự cụ thể hóa của văn bản quy phạm pháp luật và hướng dẫn cụ thể chủ trương, chính sách của nhà nước. Đồng thời, văn bản hành chính hỗ trợ quá trình quản lý hành chính của nhà nước và thông tin pháp luật. Nó định rõ các quy định, quy chế, quy trình và tiêu chuẩn để thực hiện các chính sách, quyền hạn và nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức nhà nước. Văn bản hành chính đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tuân thủ pháp luật, đồng nhất và minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước.

4. Thẩm quyền ban hành văn bản hành chính

- Văn bản hành chính được ban hành bởi những chủ thể có thẩm quyền trong các cơ quan và tổ chức. Thẩm quyền ban hành văn bản hành chính nằm trong phạm vi và lĩnh vực mà chủ thể đó quản lý, theo quy định của pháp luật.

- Những chủ thể này có thể là các cơ quan nhà nước, bao gồm cấp trên đối với cấp dưới, cơ quan quản lý trong một lĩnh vực cụ thể, hoặc tổ chức có thẩm quyền và trách nhiệm trong lĩnh vực hành chính đó.

- Thẩm quyền ban hành văn bản hành chính đồng thời cũng được giới hạn theo quy định của pháp luật, bao gồm phạm vi thẩm quyền và các quy định về quy trình, thủ tục ban hành văn bản hành chính. Điều này nhằm đảm bảo tính pháp lý và đúng quy trình trong quá trình ban hành và thực hiện văn bản hành chính.

5. Chức năng của văn bản hành chính

Khi xây dựng hoặc nghiên cứu văn bản hành chính, hiểu rõ chức năng của văn bản đó là điều cần thiết. Việc xác định chính xác chức năng của văn bản hành chính giúp người đọc sử dụng văn bản hiệu quả, đồng thời định rõ vai trò quản lý, điều hành và xử lý công việc của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân ban hành văn bản. Văn bản hành chính có những chức năng chính sau:

5.1 Chức năng truyền thông

Chức năng truyền thông là chức năng cơ bản của văn bản nói chung, không chỉ riêng văn bản hành chính. Văn bản được sử dụng để truyền đạt thông tin giữa các bên nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của các đối tượng. Chức năng truyền thông của văn bản hành chính thể hiện qua việc ghi lại thông tin và truyền đạt thông tin đó giữa cấp trên và cấp dưới. Điều này giúp các tổ chức và cá nhân nhận được thông tin cần thiết trong quá trình quản lý và điều hành.

5.2 Chức năng pháp lý

Chức năng pháp lý là một chức năng quan trọng của văn bản hành chính và được thể hiện qua hai phương diện sau: Phương diện đầu tiên, văn bản hành chính ghi nhận các mệnh lệnh và chỉ đạo của cơ quan hay cá nhân cấp trên trong quá trình hoạt động, nhằm hướng dẫn cơ quan và cá nhân cấp dưới. Phương diện thứ hai, văn bản hành chính là cơ sở pháp lý phát sinh từ thực tế, giúp giải quyết các nhiệm vụ cụ thể trong quá trình quản lý và điều hành của các cơ quan và tổ chức có thẩm quyền. Ví dụ, biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ là cơ sở pháp lý để cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực này.
Việc hiểu rõ các chức năng này giúp đảm bảo tính hợp pháp và đúng quy trình trong quá trình ban hành và thực hiện văn bản hành chính

6. Hiệu lực của văn bản hành chính là gì? 

Thông thường, các văn bản hành chính có hiệu lực thi hành từ ngày ký ban hành, trừ khi có quy định khác trong văn bản đó. Điều này có nghĩa là từ ngày ký ban hành, nội dung của văn bản được áp dụng và có hiệu lực pháp lý.
Tuy nhiên, trong trường hợp văn bản không đề cập đến thời hạn hết hiệu lực, thì thời điểm hết hiệu lực của văn bản sẽ phụ thuộc vào nội dung công việc liên quan được quy định trong văn bản. Thông thường, khi công việc liên quan được hoàn thành, văn bản có thể được coi là đã hết hiệu lực và không còn áp dụng trong tương lai.

7. Khi soạn thảo văn bản hành chính cần lưu ý gì?

Khi soạn thảo văn bản hành chính, cần tuân thủ các yêu cầu sau đây để đảm bảo chất lượng và giá trị sử dụng của văn bản:

7.1 Yêu cầu về nội dung:

Nội dung phải phù hợp với chủ trương, đường lối và chính sách pháp luật của Nhà nước, nhằm đảm bảo sự nhất quán với khung pháp lý và mục tiêu của Nhà nước. Nội dung phải phản ánh chính xác thực tiễn xã hội và đời sống của người dân. Đáp ứng các vấn đề cụ thể trong xã hội, gắn kết với thực tế để cải thiện hoạt động quản lý và đáp ứng nhu cầu của cộng đồng.

7.2 Yêu cầu về thẩm quyền:

- Văn bản phải được ban hành bởi cơ quan, cá nhân có thẩm quyền theo quy định và đúng trình tự của pháp luật.
Quy trình ban hành văn bản phải tuân thủ đúng trình tự và quy định pháp luật, bao gồm xác định cơ quan có thẩm quyền ban hành, quyền hạn ban hành và các quy định về thẩm quyền phê duyệt, công bố và công khai văn bản.
- Nội dung văn bản phải thiết thực, giải quyết được các vấn đề phát sinh từ thực tiễn, phù hợp với quy định pháp luật và không mâu thuẫn với văn bản của cấp trên có thẩm quyền.

7.3 Yêu cầu về kỹ thuật soạn thảo:

- Sử dụng ngôn ngữ chính xác, khách quan và phổ thông. Tránh sử dụng từ ngữ mơ hồ hoặc mập mờ. Đảm bảo ngôn ngữ dễ hiểu với công chúng đọc văn bản.
- Bảo đảm sự logic về nội dung và nhất quán về chủ đề. Văn bản phải có sự logic rõ ràng, không chứa thông tin mâu thuẫn hay đối lập. Đảm bảo tính hệ thống của văn bản trong mối quan hệ biện chứng với các văn bản khác, đặc biệt là các văn bản hành chính trong cùng lĩnh vực.

7.4 Yêu cầu về hình thức văn bản:

- Mỗi loại văn bản hành chính có hình thức thể hiện khác nhau, nhưng đều cần tuân thủ một số yêu cầu về hình thức chung.
- Hình thức văn bản bao gồm quốc hiệu (tiêu ngữ), tên cơ quan ban hành văn bản, trích lục văn bản và các yếu tố khác tuỳ thuộc vào từng loại văn bản cụ thể.
- Để biết thêm về hình thức và hướng dẫn soạn thảo các loại văn bản hành chính, bạn có thể tham khảo
Nghị định 30/2020/NĐ-CP của Chính phủ về công tác văn thư.
Những yêu cầu trên giúp cơ quan, cá nhân soạn thảo văn bản hành chính đạt được sự chính xác, nhất quán, và hiệu quả trong quá trình quản lý và điều hành. Cảm ơn Quý Độc giả đã quan tâm theo dõi.

BĐM





HÃY GỌI 088 995 6888 ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN MIỄN PHÍ
Công ty Luật TNHH Youth & Partners
Thời gian – Tận tâm – Tận lực
Hotline: (+84) 88 995 6888
Email: thanhnv@vinhphuclawyers.vn | vinhphuclawyers.vn
Địa chỉ: 170 Nguyễn Văn Linh, Liên Bảo, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc