Bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì - một câu hỏi, mối quan tâm của nhiều người trong thời đại công nghệ số ngày nay. Việc bảo vệ thông tin cá nhân không chỉ liên quan đến quyền riêng tư của mỗi cá nhân mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến uy tín và trách nhiệm pháp lý của các tổ chức, doanh nghiệp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì, chi tiết về khái niệm, lý do cần thiết và quy định mới nhất liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân.

1. Bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì?

Bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì? Bảo vệ dữ liệu cá nhân là hoạt động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, xử lý hành vi vi phạm liên quan đến dữ liệu cá nhân theo quy định của pháp luật (theo khoản 5 Điều 2 Nghị định 13/2023/NĐ-CP)

1.1. Dữ liệu cá nhân là gì

Khoản 1 Điều 2 Nghị định 13/2023/NĐ-CP định nghĩa dữ liệu cá nhân như sau

Dữ liệu cá nhân là thông tin dưới dạng ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự trên môi trường điện tử gắn liền với một con người cụ thể hoặc giúp xác định một con người cụ thể. Dữ liệu cá nhân bao gồm dữ liệu cá nhân cơ bản và dữ liệu cá nhân nhạy cảm

Theo đó, dữ liệu cá nhân có thể được hiểu là các thông tin có thể sử dụng để xác định danh tính của một cá nhân.

Việc hiểu rõ khái niệm dữ liệu cá nhân rất quan trọng vì nó giúp nhận thức được phạm vi và tính chất của bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã khiến cho việc thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, tuy nhiên, điều này cũng đặt ra nhiều thách thức không nhỏ đối với quyền riêng tư của cá nhân.

1.2. Dữ liệu cá nhân cơ bản và dữ liệu cá nhân nhạy cảm

Dữ liệu cá nhân gồm hai loại chính: dữ liệu cá nhân cơ bản và dữ liệu cá nhân nhạy cảm.

Dữ liệu cá nhân cơ bản bao gồm các thông tin như họ tên, ngày sinh, giới tính, nơi cư trú, quốc tịch, hình ảnh, số điện thoại, số chứng minh nhân dân, tình trạng hôn nhân, quan hệ gia đình, thông tin tài khoản cá nhân và dữ liệu phản ánh hoạt động trên không gian mạng.

Dữ liệu cá nhân nhạy cảm là những thông tin đặc thù liên quan đến quyền riêng tư, khi bị tiết lộ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi cá nhân, như quan điểm chính trị, tôn giáo, tình trạng sức khỏe, nguồn gốc dân tộc, đặc điểm di truyền, đời sống và xu hướng tình dục, dữ liệu về tội phạm, thông tin khách hàng tổ chức tín dụng, dữ liệu vị trí cá nhân và các dữ liệu đặc thù khác theo quy định pháp luật.

Việc thu thập và xử lý cả hai loại dữ liệu này đều phải được sự đồng ý rõ ràng của chủ thể dữ liệu và tuân thủ các quy định bảo mật nghiêm ngặt nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân.

bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì

2. Vì sao cần bảo vệ dữ liệu cá nhân?

Việc bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ đơn thuần là một yêu cầu pháp lý, mà còn là một nhu cầu thiết yếu trong thời đại số hóa hiện nay. Vậy tại sao chúng ta cần phải chú trọng vào vấn đề này?

2.1. Nguy cơ rò rỉ, đánh cắp dữ liệu cá nhân

Nguy cơ rò rỉ và đánh cắp dữ liệu cá nhân ngày càng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh tình hình tội phạm mạng ngày càng phức tạp. Các hacker có thể xâm nhập vào hệ thống của tổ chức, doanh nghiệp để lấy trộm thông tin cá nhân của người dùng, từ đó thực hiện các hành vi gian lận tài chính hoặc lừa đảo.

Những vụ việc như vậy không chỉ gây thiệt hại cho cá nhân mà còn làm xói mòn lòng tin của khách hàng đối với thương hiệu. Một khi thông tin cá nhân bị rò rỉ, tổ chức hay doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc phục hồi uy tín và tái thiết lập mối quan hệ với khách hàng.

2.2. Tác động đến quyền riêng tư và uy tín

Quyền riêng tư là một trong những quyền cơ bản của con người. Khi thông tin cá nhân bị xâm phạm, quyền riêng tư của cá nhân cũng bị đe dọa. Hơn nữa, việc không bảo vệ thông tin cá nhân một cách hiệu quả có thể dẫn đến những tác động tiêu cực đến danh tiếng và uy tín của tổ chức, doanh nghiệp.

Khách hàng có xu hướng lựa chọn những tổ chức, doanh nghiệp mà họ tin tưởng sẽ bảo vệ thông tin cá nhân của họ. Do đó, việc không chú trọng đến bảo vệ dữ liệu cá nhân có thể khiến doanh nghiệp mất đi cơ hội kinh doanh và khách hàng trung thành.

2.3. Trách nhiệm pháp lý đối với tổ chức, doanh nghiệp

Các tổ chức, doanh nghiệp có trách nhiệm pháp lý đối với việc bảo vệ dữ liệu cá nhân của khách hàng. Nếu không tuân thủ các quy định liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân, họ có thể phải chịu các hình phạt nghiêm khắc từ phía cơ quan chức năng.

Chế tài xử phạt có thể bao gồm phạt tiền, đình chỉ hoạt động hoặc thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những hành vi cố tình vi phạm. Do đó, bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là một yêu cầu về đạo đức mà còn là một nghĩa vụ pháp lý mà mọi tổ chức, doanh nghiệp cần phải thực hiện.

bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì theo pháp luật 2025

3. Quy định pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025

Cùng với sự phát triển của công nghệ và những xu thế mới trong xã hội, các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng đang được cập nhật và hoàn thiện. Đến năm 2025, nhiều quy định sẽ chính thức có hiệu lực, mang lại nhiều thay đổi đáng kể trong lĩnh vực này.

3.1. Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân dự kiến và các văn bản hiện hành

Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân dự kiến là văn bản pháp lý quan trọng đang trong quá trình lấy ý kiến và chuẩn bị trình Quốc hội thông qua, nhằm xây dựng khung pháp lý toàn diện về bảo vệ dữ liệu cá nhân, quy định chi tiết về các hoạt động bảo vệ dữ liệu cá nhân, quyền và nghĩa vụ của các bên.

Hiện nay, các văn bản pháp luật hiện hành như Hiến pháp 2013, Bộ luật Dân sự 2015, Luật An ninh mạng 2018, Luật An toàn thông tin mạng 2018, Nghị định 13/2023/NĐ-CP,… đều đã có những quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, tạo nền tảng cho việc xây dựng và thực thi bảo vệ dữ liệu cá nhân.

3.2. Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân

Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân quy định chi tiết về việc xử lý dữ liệu cá nhân, quy định trách nhiệm cụ thể của bên kiểm soát dữ liệu và bên xử lý dữ liệu trong việc thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến thu thập, lưu trữ, xử lý và bảo mật dữ liệu cá nhân. Nghị định cũng nêu rõ các nội dung bắt buộc phải có trong thỏa thuận xử lý dữ liệu cá nhân nhằm đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả thực thi.

Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, vì họ thường xuyên phải xử lý một lượng lớn dữ liệu cá nhân từ khách hàng nên việc có thỏa thuận xử lý dữ liệu cá nhân là việc vô cùng quan trọng và cần thiết. Thỏa thuận xử lý dữ liệu cá nhân này sẽ giúp họ tránh được những rủi ro pháp lý không đáng có.

4. Doanh nghiệp cần làm gì để tuân thủ quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân?

Trước bối cảnh pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân ngày càng được hoàn thiện và siết chặt, doanh nghiệp cần chủ động thực hiện các bước chuẩn bị cần thiết nhằm đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định hiện hành. Cụ thể, các doanh nghiệp cần tập trung thực hiện các nội dung sau:

4.1. Rà soát và phân loại dữ liệu cá nhân đang thu thập, xử lý

Doanh nghiệp cần tiến hành rà soát toàn diện các loại dữ liệu cá nhân đang thu thập và lưu trữ. Việc phân loại dữ liệu giúp doanh nghiệp hiểu rõ bản chất và mức độ nhạy cảm của từng nhóm thông tin, từ đó xây dựng các biện pháp xử lý và bảo vệ phù hợp. Đặc biệt, các dữ liệu nhạy cảm phải được quản lý chặt chẽ hơn để tránh rủi ro về an ninh và pháp lý.

quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì

4.2. Thành lập bộ phận bảo vệ dữ liệu cá nhân và bổ nhiệm người đứng đầu

Doanh nghiệp cần thiết lập bộ phận hoặc vị trí chuyên trách về bảo vệ dữ liệu cá nhân, đồng thời bổ nhiệm người chịu trách nhiệm trực tiếp để quản lý, giám sát việc thực thi các chính sách và quy trình liên quan đến bảo vệ dữ liệu trong tổ chức.

4.3. Thiết lập quy trình xin và lưu trữ sự đồng ý của chủ thể dữ liệu

Theo quy định, việc thu thập và xử lý dữ liệu cá nhân phải có sự đồng ý rõ ràng của chủ thể dữ liệu. Do đó, doanh nghiệp cần xây dựng quy trình minh bạch để lấy sự đồng ý này và lưu trữ bằng chứng liên quan một cách khoa học, đảm bảo tuân thủ pháp luật và tạo niềm tin với khách hàng.

4.4. Xây dựng và thường xuyên cập nhật chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân

Chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân cần được xây dựng chi tiết, phù hợp với thực tế hoạt động và cập nhật kịp thời theo các thay đổi của quy định pháp luật. Doanh nghiệp cũng nên tổ chức đào tạo định kỳ nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng bảo mật dữ liệu cho toàn bộ nhân viên.

4.5. Lưu trữ hồ sơ đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân tại doanh nghiệp

Doanh nghiệp cần chuẩn bị và lưu giữ đầy đủ các hồ sơ liên quan đến đánh giá tác động của việc xử lý dữ liệu cá nhân, nhằm đáp ứng yêu cầu kiểm tra, giám sát của các cơ quan nhà nước khi cần thiết.

4.6. Nộp hồ sơ đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân với Bộ Công an

Việc thông báo và nộp hồ sơ đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân với Bộ Công an là bước bắt buộc nhằm đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật. Quá trình này tuy có thể mất thời gian nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ uy tín và tránh rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp.

Kết luận: Bảo vệ dữ liệu cá nhân là một vấn đề thiết yếu trong thời đại công nghệ số hiện nay. Việc hiểu rõ bảo vệ dữ liệu cá nhân là gì, cũng như nắm vững các quy định pháp luật liên quan và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bảo vệ thông tin cá nhân, không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là yêu cầu bắt buộc đối với các tổ chức, doanh nghiệp. Với những quy định mới được ban hành, hy vọng rằng môi trường xử lý dữ liệu cá nhân sẽ ngày càng an toàn, minh bạch và đáng tin cậy hơn.

Xem thêm tại:

Thỏa thuận xử lý dữ liệu cá nhân: Những điều cần lưu ý 2025

Quy định về xử lý dữ liệu cá nhân theo Nghị định 13