Những vấn đề pháp lý nổi bật về dự án tiền ảo Paynetcoin

Dự án tiền ảo Paynetcoin đã trở thành tâm điểm chú ý khi những hứa hẹn lợi nhuận cao cùng mô hình hoạt động thiếu minh bạch dẫn tới tổn thất lớn cho nhiều nhà đầu tư. Khi cơ quan chức năng tiến hành triệt phá đường dây, hàng nghìn người tham gia đứng trước nguy cơ mất vốn và bối rối về phương án pháp lý khả thi để đòi lại quyền lợi. Bài viết này, với góc nhìn chuyên môn của một Luật sư, nhằm làm rõ các vấn đề pháp lý nổi bật liên quan đến dự án tiền ảo, cung cấp cơ sở pháp luật hiện hành và hướng dẫn các bước thực tế để những người bị hại có thể tố giác, thu thập chứng cứ và yêu cầu bồi thường.

1. Tổng quan ngắn về dự án tiền ảo Paynetcoin và dấu hiệu vi phạm phổ biến

Dự án tiền ảo Paynetcoin được quảng bá như một “đồng tiền kỹ thuật số” hoặc “hệ thống đầu tư trả lãi”, kêu gọi người tham gia mua đồng (hoặc “gói đầu tư”), hưởng lợi nhuận cố định và nhận hoa hồng khi giới thiệu người mới. Những đặc điểm thường gặp trong các dự án dạng này và cũng là dấu hiệu pháp lý nguy hiểm bao gồm:

• Cam kết lợi nhuận cố định cao, vượt xa lãi suất thị trường.
• Hệ thống thưởng/hoa hồng cho người giới thiệu → dễ chuyển thành mô hình đa cấp.
• Thiếu minh bạch về tổ chức phát hành, địa chỉ pháp lý, người chịu trách nhiệm.
• Hệ thống giao dịch, rút tiền/phí phức tạp, thường có tình trạng “đóng băng” khi dự án gặp sự cố.

Khi tồn tại nhiều yếu tố nêu trên, dự án rất dễ bị xem là huy động vốn trái phép, đa cấp biến tướng hoặc hành vi lừa đảo, tùy theo thực tế hành vi và hậu quả gây ra.

2. Khung pháp lý Việt Nam liên quan đến dự án tiền ảo Paynetcoin - những điều nhà đầu tư cần biết

Một trong những nguyên nhân khiến nhiều người dễ dàng bị lôi kéo vào các dự án tiền ảo như Paynetcoin là thiếu hiểu biết về quy định pháp luật hiện hành. Không ít nhà đầu tư cho rằng “tiền ảo không bị cấm nghĩa là hợp pháp”, từ đó chủ quan tham gia. Tuy nhiên, thực tế pháp lý lại phức tạp hơn. Dưới đây là những điểm pháp lý quan trọng mà mọi nhà đầu tư cần nắm rõ:

2.1. Tiền ảo có phải là phương tiện thanh toán hợp pháp?

Căn cứ theo khoản 6 Điều 4 Nghị định 101/2012/NĐ-CP (bổ sung bởi khoản 1 Điều 1 Nghị định 80/2016/NĐ-CP) quy định về những phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt sử dụng trong giao dịch thanh toán hợp pháp tại Việt Nam bao gồm:

• Séc;
• Lệnh chi;
• Uy nhiệm chi,
• Nhờ thu;
• Ủy nhiệm thu;
• Thẻ ngân hàng
• Các phương tiện thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Như vậy, tiền ảo, bao gồm Paynetcoin, không nằm trong danh sách này. Do đó, tiền ảo không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp.Việc sử dụng tiền ảo để thanh toán trong giao dịch hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam là trái pháp luật.

2.2. Có được phát hành hoặc cung ứng tiền ảo ở Việt Nam không?

Theo khoản 2 Điều 1 Nghị định số 80/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22/11/2012 quy định:

“Điều 1. Sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số Điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22 tháng 11 năm 2012 của Chính phủ về thanh toán không dùng tiền mặt

2. Bổ sung Khoản 6 Điều 6 như sau:

“6. Phát hành, cung ứng và sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp.”

Theo sự phân tích tại mục 2.1, tiền ảo, bao gồm Paynetcoin không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp. Vì vậy, căn cứ vào khoản 2 Điều 1 trên thì việc không được phép phát hành, cung ứng hoặc sử dụng tiền ảo Paynetcoin tại Việt Nam.

2.3. Các chế tài xử lý hành vi liên quan đến dự án tiền ảo

Việc triển khai, phát hành, kinh doanh hoặc sử dụng tiền ảo như Paynetcoin tại Việt Nam không chỉ vi phạm quy định quản lý tài chính - tiền tệ mà còn tiềm ẩn nguy cơ bị xử lý hình sự với mức án rất nặng. Cụ thể:

2.3.1. Xử phạt vi phạm hành chính

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa công nhận tiền ảo là phương tiện thanh toán hợp pháp, do đó mọi hành vi phát hành, sử dụng tiền ảo làm phương tiện thanh toán đều bị xử phạt.

Căn cứ pháp lý Điểm d khoản 6 Điều 26 Nghị định 88/2019/NĐ-CP:

“Điều 26. Vi phạm quy định về hoạt động thanh toán

6. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm sau đây:

d) Phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp mà chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự.”

Như vậy, việc phát hành, cung ứng hoặc sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp (trong đó có tiền ảo như Paynetcoin) mà chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự, sẽ bị phạt hành chính từ 50 triệu đến 100 triệu đồng, kèm theo việc tịch thu tang vật và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.

Lưu ý: Đây chỉ là mức xử phạt hành chính khi chưa có yếu tố hình sự. Nếu hành vi gây hậu quả nghiêm trọng (lừa đảo chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái phép…), có thể bị xử lý hình sự.

2.3.2. Trách nhiệm hình ssự

Tùy tính chất và mức độ, những người đứng đầu dự án, tổ chức huy động vốn hoặc vận hành hệ thống Paynetcoin có thể bị truy cứu theo các tội danh sau:

A, Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản

Căn cứ pháp lý Điều 290 Bộ Luật Hình sư năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2012017

“Điều 290. Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản

1. Người nào sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử thực hiện một trong những hành vi sau đây, nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định tại Điều 173 và Điều 174 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Sử dụng thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ chức, cá nhân để chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

b) Làm, tàng trữ, mua bán, sử dụng, lưu hành thẻ ngân hàng giả nhằm chiếm đoạt tài sản của chủ tài khoản, chủ thẻ hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ;

c) Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm chiếm đoạt tài sản;

d) Lừa đảo trong thương mại điện tử, thanh toán điện tử, kinh doanh tiền tệ, huy động vốn, kinh doanh đa cấp hoặc giao dịch chứng khoán qua mạng nhằm chiếm đoạt tài sản;

đ) Thiết lập, cung cấp trái phép dịch vụ viễn thông, internet nhằm chiếm đoạt tài sản.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Có tính chất chuyên nghiệp;

d) Số lượng thẻ giả từ 50 thẻ đến dưới 200 thẻ;

đ) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

e) Gây thiệt hại từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

b) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

c) Số lượng thẻ giả từ 200 thẻ đến dưới 500 thẻ.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:

a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại 500.000.000 đồng trở lên;

c) Số lượng thẻ giả 500 thẻ trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

Như vậy, hành vi chủ yếu của dự án tiền ảo Paynetcoin hoạt động chủ yếu trên nền tảng website, ứng dụng di động, sử dụng mạng internet để kêu gọi đầu tư. thì người điều hành có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông để chiếm đoạt tài sản theo Điều 290 BLHS.

Khung hình phạt:

• Chiếm đoạt từ 50 triệu trở lên có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm tù.
• Chiếm đoạt từ 500 triệu trở lên có thể bị phạt tù đến 12 - 20 năm tù.

B, Tội vi phạm quy định về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp

Căn cứ pháp lý Điều 217a Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

“ Điều 217a. Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp

1. Người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hoặc không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 174 và Điều 290 của Bộ luật này, thì bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 02 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

b) Thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

c) Gây thiệt hại cho người khác từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a) Thu lợi bất chính 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Gây thiệt hại cho người khác 1.500.000.000 đồng trở lên;

c) Quy mô mạng lưới người tham gia 100 người trở lên.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Như vậy, đối với dự án tiền ảo Paynetcoin tổ chức theo mô hình đa cấp (người tham gia được thưởng khi lôi kéo thêm người mới), không có giấy chứng nhận bán hàng đa cấp, và có thu lợi hoặc gây thiệt hại lớn thì người điều hành có thể bị truy cứu hình sự theo Điều 217a Bộ luật Hình sự. Mức phạt có thể từ 500 triệu đến 5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.

Ngoài ra, nếu có hành vi gian dối để chiếm đoạt tiền, họ còn có thể bị xử lý thêm về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

2.3.3. Trách nhiệm dân sự

Ngoài chế tài hành chính và hình sự, chủ dự án và những người liên quan còn có trách nhiệm bồi thường dân sự cho bị hại:

Theo Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, người gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ thiệt hại.

Tuy nhiên, khó khăn thực tế do tài sản chiếm đoạt thường được tẩu tán, chuyển đổi thành tiền mặt hoặc chuyển ra nước ngoài; Số lượng bị hại rất lớn, khó đảm bảo bồi thường đầy đủ.

3. Người bị hại (nhà đầu tư) cần làm gì sau khi dự án tiền ảo Paynetcoin bị triệt phá - hướng dẫn thực tế từng bước

Nếu bạn là người đã đầu tư và nghi là bị hại, hãy thực hiện các bước sau càng sớm càng tốt:

Bước 1: Trình báo

Làm đơn trình báo gửi tới Cơ quan Cảnh sát điều tra nơi xảy ra hành vi hoặc nơi bạn cư trú; có thể nộp trực tiếp hoặc qua cổng thông tin/ứng dụng do Bộ Công an hướng dẫn (Ví dụ: VneID, cổng tiếp nhận tin báo.

Bước 2 :Thu thập, lưu trữ chứng cứ càng đầy đủ càng tốt

Danh mục chứng cứ cần chuẩn bị:

• Sao kê chuyển khoản ngân hàng, biên lai chuyển tiền, lịch sử giao dịch ví điện tử.
• Tin nhắn, email, ảnh chụp quảng cáo, hợp đồng, điều khoản dịch vụ.
• Danh sách người giới thiệu, thông tin liên lạc, các nhóm chat, video livestream quảng bá.
• Các chứng cứ này là cơ sở để cơ quan điều tra xác minh dòng tiền và xác định trách nhiệm.

Bước 3: Đăng ký tham gia tố tụng với tư cách “bị hại”

Quyền của bị hại trong tố tụng hình sự được bảo đảm: được cung cấp thông tin, đưa chứng cứ, yêu cầu giám định, yêu cầu bồi thường, khiếu nại quyết định tố tụng… Việc đăng ký chính thức giúp bạn có quyền yêu cầu bồi thường khi vụ án được xử lý.

Bước 4: Không nộp thêm tiền, cảnh giác “giải cứu vốn”

Sau khi vụ việc được phanh phui, các nhóm lợi dụng tình trạng hoang mang để kêu gọi “giải cứu vốn” hoặc “chạy án” đừng chuyển thêm tiền; rất có thể đây là chiêu lừa tiếp theo.

Bước 5: Tìm Luật sư hỗ trợ

Luật sư sẽ giúp bạn:

Soạn đơn trình báo, đơn yêu cầu bồi thường.

Tổ chức, phân loại chứng cứ, làm việc với cơ quan điều tra để đẩy nhanh tiến trình.

Đại diện tham gia tố tụng, bảo vệ quyền lợi của bị hại.

4. Vai trò của YP Law Firm - cách chúng tôi hỗ trợ các bị hại (chủ đầu tư dự án tiền ảo Paynetcoin)

Với kinh nghiệm xử lý vụ án kinh tế, đa cấp và các tranh chấp liên quan tiền ảo, YP Law Firm cung cấp dịch vụ pháp lý hỗ trợ toàn diện cho bị hại Paynetcoin như sau:

4.1. Tư vấn pháp lý ban đầu miễn phí (hoặc phí tư vấn ưu đãi)

Đánh giá sơ bộ hồ sơ, định hướng bước đi pháp lý, xác định cơ quan có thẩm quyền thụ lý.

4.2. Hỗ trợ soạn thảo và nộp đơn trình báo/đơn yêu cầu bồi thường

• Soạn hồ sơ trình báo có cấu trúc: mô tả hành vi, liệt kê chứng cứ, yêu cầu xử lý.
• Hướng dẫn nộp hồ sơ đúng nơi, đúng quy trình để tránh bị trả lại hoặc chậm xử lý.

4.3. Thu thập, củng cố chứng cứ kỹ thuật số

• Hỗ trợ khách hàng thu thập sao kê, lịch sử ví, yêu cầu giám định kỹ thuật số khi cần thiết.
• Làm việc với chuyên gia công nghệ thông tin để truy vết dòng tiền, xác minh đầu cuối giao dịch (nếu có thể).

4.4. Đại diện làm việc với cơ quan điều tra và tố tụng

• Luật sư đại diện bị hại trong mọi giai đoạn: điều tra, truy tố, xét xử.
• Tham gia đòi bồi thường dân sự trong vụ án hình sự hoặc khởi kiện dân sự độc lập nếu cần.

4.5. Chiến lược pháp lý tùy theo thực tế vụ việc

Trong trường hợp nguồn tiền đã tẩu tán/đầu tư sang tài sản khác, YP Law Firm phối hợp với cơ quan chức năng để yêu cầu phong tỏa, kê biên tài sản liên quan.

Nếu có yếu tố xuyên biên giới, hỗ trợ đề nghị phối hợp tư pháp quốc tế, liên hệ chuyên gia nước ngoài.

5. Một số câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q1: Paynetcoin có “hợp pháp” nếu tôi chỉ mua trên sàn?

A: Ở Việt Nam, tiền ảo không được thừa nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp; hoạt động mua bán trên các sàn ở VN tồn tại vùng xám pháp lý và có rủi ro.

Q2: Tôi có thể kiện dân sự để đòi lại tiền không?

A: Có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường dân sự; nhưng nhiều bị hại lựa chọn tham gia tố tụng hình sự với tư cách bị hại để vừa có cơ hội truy cứu hình sự vừa yêu cầu bồi thường.

Q3: Quy trình tố giác tội phạm ở đâu?

A: Nộp đơn tố giác tại cơ quan Cảnh sát điều tra công an cấp huyện, tỉnh hoặc thông qua cổng/ứng dụng do Bộ Công an hướng dẫn

6. Kết luận

Dự án tiền ảo Paynetcoin đặt ra nhiều vấn đề pháp lý: khoảng trống phân loại pháp lý, nguy cơ huy động vốn trái phép, khả năng cấu thành tội lừa đảo và khó khăn trong thu hồi tài sản. Đối với bị hại, yếu tố quyết định là hành động sớm, thu thập chứng cứ đầy đủ và có luật sư chuyên nghiệp đồng hành.

Nếu bạn là nạn nhân của Paynetcoin, YP Law Firm sẵn sàng:

Tư vấn bước đầu miễn phí;

Hỗ trợ soạn, nộp đơn trình báo;

Thu thập chứng cứ kỹ thuật số;

Đại diện pháp lý trong tố tụng để bảo vệ quyền lợi tối đa.

Liên hệ YP Law Firm để được hỗ trợ nhanh chóng và chuyên nghiệp - hành động sớm giúp tăng cơ hội bảo vệ quyền lợi của bạn.

Xem thêm video để cập nhật thêm tin tức: