CÁ CƯỢC BÓNG ĐÁ - Góc pháp lý

Phần I: Tổng quan về Cá cược Bóng đá và Tỷ lệ cược

1.1. Định nghĩa Cá cược Bóng đá theo Pháp luật và Thực tiễn

Trong thực tiễn xã hội, cá cược bóng đá, hay thường được gọi là cá độ bóng đá, là hành vi mà người tham gia sử dụng tiền hoặc các tài sản có giá trị khác để dự đoán về kết quả của một trận thi đấu bóng đá sắp hoặc đang diễn ra nhưng chưa có kết quả cuối cùng. Mục đích chính của hành vi này là việc thắng thua, thu lợi dựa trên kết quả của sự kiện thể thao đó. Đây là một hoạt động phổ biến, thu hút sự quan tâm của nhiều người, nhưng đồng thời cũng là một vấn đề phức tạp, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho cá nhân, gia đình và trật tự xã hội.

Dưới góc độ pháp lý, pháp luật Việt Nam hiện hành không đưa ra một định nghĩa cụ thể, riêng biệt cho thuật ngữ “cá độ bóng đá”. Thay vào đó, bản chất của hành vi này được xem xét và điều chỉnh dưới hai lăng kính pháp lý khác nhau, tạo ra một sự phân đôi trong cách tiếp cận của nhà nước.

Thứ nhất, trong vai trò là một hoạt động kinh doanh có điều kiện, Nghị định 06/2017/NĐ-CP định nghĩa “Đặt cược” là một trò chơi giải trí có thưởng. Theo đó, người tham gia tiến hành dự đoán kết quả của các sự kiện thể thao, giải trí được sử dụng để kinh doanh hoạt động đặt cược. Nếu dự đoán đúng, người tham gia sẽ được nhận thưởng bằng tiền hoặc các hiện vật, dịch vụ khác có thể quy đổi ra tiền.1 Định nghĩa này đặt nền móng cho việc hợp pháp hóa và quản lý hoạt động đặt cược như một ngành kinh doanh, nhưng chỉ trong một phạm vi rất hẹp và có kiểm soát.

Thứ hai, và cũng là cách tiếp cận phổ biến hơn trong thực tế, cá cược bóng đá được xem là một hành vi vi phạm pháp luật. Cụ thể, tại điểm c khoản 2 Điều 28 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP, pháp luật quy định chế tài xử phạt đối với hành vi “Cá cược trái phép trong hoạt động thi đấu thể thao, vui chơi giải trí hoặc các hoạt động khác”. Cách quy định này không định nghĩa mà trực tiếp xác định tính chất “trái phép” của hành vi, coi đây là một dạng của đánh bạc và là một tệ nạn xã hội cần được ngăn chặn.

Sự tồn tại song song của hai cách tiếp cận này phản ánh một ý định chính sách rõ ràng: nhà nước không cấm tuyệt đối mà hướng tới việc quản lý chặt chẽ, đưa hoạt động này vào khuôn khổ pháp luật để vừa đáp ứng một phần nhu cầu xã hội, vừa có thể kiểm soát và thu thuế. Tuy nhiên, như sẽ được phân tích sâu hơn ở các phần sau, sự thất bại trong việc triển khai các quy định về kinh doanh đặt cược hợp pháp đã khiến cho gần như toàn bộ hoạt động cá cược bóng đá trên thực tế đều bị coi là bất hợp pháp và phải chịu các chế tài xử phạt của pháp luật.

1.2. Giải thích các loại Tỷ lệ cược (Kèo) phổ biến và cơ chế hoạt động

Để hiểu rõ bối cảnh thực tiễn của hoạt động cá cược, việc nắm bắt khái niệm “tỷ lệ cược” hay “kèo” là vô cùng quan trọng. Tỷ lệ kèo bóng đá (hay tỷ lệ cá cược, kèo nhà cái) là các chỉ số, con số do các tổ chức kinh doanh cá cược (nhà cái) đưa ra cho một trận đấu. Các tỷ lệ này thể hiện sự đánh giá của nhà cái về thực lực, phong độ của hai đội bóng, từ đó xác định xác suất xảy ra của các kết quả (thắng, thua, hòa, tổng số bàn thắng…) và quy định mức tiền thưởng tương ứng cho người chơi nếu dự đoán đúng. Các tỷ lệ này thường được công bố khoảng một tuần trước trận đấu và có thể biến động liên tục dựa trên thông tin và lượng tiền cược đổ vào các cửa.

Trong thế giới cá cược bóng đá, có ba loại kèo chính đã trở nên phổ biến trên toàn cầu:

• Kèo Châu Á (Asian Handicap): Đây là loại kèo phức tạp nhưng rất phổ biến, đặc biệt tại châu Á. Mục đích chính của kèo chấp là tạo ra sự cân bằng trong một trận đấu có sự chênh lệch rõ rệt về trình độ giữa hai đội, bằng cách “chấp” cho đội yếu hơn một tỷ lệ bàn thắng nhất định trước khi trận đấu bắt đầu. Điều này giúp cân bằng tỷ lệ tiền cược giữa hai cửa và tạo ra nhiều kịch bản thắng thua hơn. Các dạng kèo chấp phổ biến bao gồm: Kèo đồng banh (kèo 0), Kèo chấp 1/4 trái (0.25), Kèo chấp nửa trái (0.5), Kèo chấp 3/4 trái (0.75), Kèo chấp 1 trái, và các biến thể cao hơn. Tùy thuộc vào kết quả trận đấu và tỷ lệ chấp, người chơi có thể thắng đủ tiền, thắng nửa tiền, thua đủ tiền, hoặc thua nửa tiền.
• Kèo Châu Âu (Kèo 1x2): Đây là loại kèo đơn giản và có nguồn gốc từ châu Âu. Người chơi không cần quan tâm đến tỷ số hay số bàn thắng chênh lệch. Thay vào đó, chỉ có ba lựa chọn: đặt cược cho đội chủ nhà thắng (ký hiệu là 1), hai đội hòa (X), hoặc đội khách thắng (2). Tỷ lệ tiền thưởng cho mỗi cửa sẽ khác nhau, phản ánh xác suất xảy ra của kết quả đó theo nhận định của nhà cái.
• Kèo Tài Xỉu (Over/Under - O/U): Với loại kèo này, người chơi không cần dự đoán đội nào thắng thua. Thay vào đó, họ đặt cược vào tổng số bàn thắng mà cả hai đội ghi được trong trận đấu sẽ cao hơn (Tài - Over) hay thấp hơn (Xỉu - Under) một con số cụ thể do nhà cái đưa ra. Ví dụ, nếu nhà cái ra kèo Tài Xỉu 2.5, người chơi đặt Tài sẽ thắng nếu trận đấu có 3 bàn thắng trở lên, và người chơi đặt Xỉu sẽ thắng nếu có 2 bàn thắng trở xuống.

Ngoài ba loại kèo chính, các nhà cái còn cung cấp vô số các loại kèo phụ để tăng tính hấp dẫn, chẳng hạn như: kèo tỷ số chính xác, kèo phạt góc, kèo thẻ phạt, kèo cầu thủ ghi bàn đầu tiên/cuối cùng, kèo việt vị, và nhiều hình thức cược khác diễn ra trong từng hiệp đấu. Sự đa dạng của các loại kèo và các cách biểu thị tỷ lệ cược (thập phân, phân số, dòng tiền kiểu Mỹ, Indonesia…) cho thấy mức độ phức tạp và tinh vi của ngành công nghiệp cá cược toàn cầu.

Phần II: Khung pháp lý điều chỉnh hoạt động Cá cược Bóng đá tại Việt Nam

2.1. Nguyên tắc chung: Cá cược là hành vi bị cấm và bị xem là một hình thức của đánh bạc trái phép

Theo hệ thống pháp luật Việt Nam, nguyên tắc cơ bản và bao trùm nhất là mọi hoạt động cá cược ăn tiền đều bị nghiêm cấm, trừ những trường hợp đặc biệt được nhà nước cấp phép. Về bản chất, hành vi cá cược bóng đá – sử dụng tiền hoặc hiện vật để dự đoán kết quả một trận đấu với mục đích được thua – hoàn toàn trùng khớp với các dấu hiệu của hành vi “đánh bạc trái phép” được quy định trong pháp luật hình sự và hành chính.

Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) không định nghĩa cụ thể từng hình thức đánh bạc nhưng quy định một cách tổng quát rằng bất kỳ ai “đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật” đều có thể bị xử lý. Các văn bản hướng dẫn và thực tiễn xét xử đều xác định cá độ bóng đá là một trong những hình thức phổ biến của tội danh này. Mục tiêu của quy định này là nhằm bảo vệ trật tự an toàn xã hội, ngăn chặn các hệ lụy tiêu cực như nợ nần, tội phạm tín dụng đen, lừa đảo, và giữ gìn thuần phong mỹ tục. Do đó, trong bối cảnh pháp lý hiện tại, khi một người thực hiện hành vi cá cược bóng đá, họ mặc nhiên đang thực hiện một hành vi bị pháp luật nghiêm cấm và có nguy cơ đối mặt với các chế tài từ xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự.

2.2. Trường hợp ngoại lệ: Phân tích sâu Nghị định 06/2017/NĐ-CP về kinh doanh đặt cược hợp pháp và thực trạng triển khai

Nhận thấy nhu cầu có thật trong xã hội và tiềm năng quản lý, thu thuế từ hoạt động này, ngày 24 tháng 01 năm 2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 06/2017/NĐ-CP, tạo ra một hành lang pháp lý cho việc kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và thí điểm đặt cược bóng đá quốc tế. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một quy định cụ thể nhằm hợp pháp hóa một phần hoạt động đặt cược thể thao, đánh dấu một sự thay đổi trong tư duy chính sách từ cấm đoán hoàn toàn sang quản lý có điều kiện.

Tuy nhiên, Nghị định này nhấn mạnh rằng kinh doanh đặt cược là một hoạt động kinh doanh có điều kiện, không được khuyến khích phát triển và phải chịu sự kiểm soát vô cùng chặt chẽ của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các quy định chính của Nghị định bao gồm:

• Đối tượng và điều kiện tham gia: Người chơi phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt, bao gồm phải đủ 21 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật. Đồng thời, Nghị định cũng liệt kê một danh sách dài các đối tượng không được phép tham gia đặt cược, như người dưới 21 tuổi, người bị hạn chế năng lực hành vi, cán bộ quản lý và nhân viên của chính doanh nghiệp kinh doanh đặt cược, các vận động viên, trọng tài, huấn luyện viên và người thân (bố, mẹ, vợ, chồng, con ruột) của họ đối với các giải đấu mà họ tham gia hoặc điều hành.
• Phạm vi đặt cược bóng đá quốc tế: Một điểm cực kỳ quan trọng là Nghị định chỉ cho phép thí điểm đặt cược đối với các trận đấu và giải thi đấu bóng đá quốc tế. Danh mục các trận đấu, giải đấu này phải do Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) công bố, lựa chọn và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam thẩm định, phê duyệt. Điều này có nghĩa là tất cả các giải bóng đá trong nước, bao gồm cả V-League, đều hoàn toàn nằm ngoài phạm vi được phép đặt cược hợp pháp.

Mặc dù mang tính đột phá, thực trạng triển khai Nghị định 06/2017/NĐ-CP lại là một câu chuyện đáng thất vọng. Sau gần một thập kỷ kể từ khi được ban hành, Nghị định này gần như vẫn “nằm trên giấy” và chưa thể đi vào cuộc sống. Các báo cáo cho thấy chỉ có duy nhất một doanh nghiệp kinh doanh đặt cược đua chó đang hoạt động, nhưng doanh nghiệp này đã được thành lập từ trước khi có Nghị định. Nguyên nhân của sự bế tắc này đến từ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng, bao gồm các điều kiện về vốn đầu tư, quy trình cấp phép phức tạp và các quy định quản lý chặt chẽ khác.

Sự thất bại trong việc triển khai Nghị định 06 đã tạo ra một vòng luẩn quẩn pháp lý và một khoảng trống chính sách lớn. Nhu cầu cá cược của một bộ phận người dân là có thật và không ngừng gia tăng, nhưng lại không có bất kỳ một kênh hợp pháp nào để đáp ứng. Khi cánh cửa chính thức không mở, dòng chảy nhu cầu này tất yếu sẽ tìm đến thị trường bất hợp pháp, chủ yếu là các trang web cá cược trực tuyến có máy chủ đặt tại nước ngoài. Điều này không chỉ gây ra thất thu một khoản thuế khổng lồ cho ngân sách nhà nước mà còn làm bùng nổ các vấn đề xã hội phức tạp như tín dụng đen, lừa đảo, rửa tiền và gây mất an ninh trật tự, những vấn đề mà lẽ ra chính sách quản lý muốn kiểm soát.

Trước thực trạng này, các cơ quan quản lý đã nhận ra sự bất cập. Ngày 08 tháng 04 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 1035/NQ-UBTVQH15, trong đó giao nhiệm vụ cho Chính phủ và Bộ Tài chính phải hoàn thiện khung pháp lý đối với lĩnh vực đặt cược, và yêu cầu chậm nhất đến năm 2025 phải hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 06/2017/NĐ-CP. Đây là một sự thừa nhận rằng chính sách hiện tại đã không thành công và là một nỗ lực cần thiết để giành lại quyền kiểm soát đối với một thị trường ngầm đang ngày càng phình to.

Phần III: Chế tài pháp lý đối với Người tham gia Cá cược (Người chơi)

Khi một cá nhân tham gia vào hoạt động cá cược bóng đá trái phép tại Việt Nam, họ sẽ phải đối mặt với một hệ thống chế tài được phân cấp rõ ràng, từ xử phạt vi phạm hành chính đối với các vi phạm nhỏ, đến truy cứu trách nhiệm hình sự với các mức án tù nghiêm khắc đối với các vi phạm nghiêm trọng hơn. Ranh giới giữa hai cấp độ này chủ yếu được xác định bởi giá trị tiền hoặc hiện vật dùng để cá cược và nhân thân của người vi phạm.

3.1. Xử phạt Vi phạm Hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP

Đối với các hành vi cá cược bóng đá có quy mô nhỏ, chưa đến mức phải xử lý hình sự, người vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính. Văn bản pháp lý chính điều chỉnh vấn đề này là Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

• Căn cứ pháp lý: Cụ thể, điểm c, Khoản 2, Điều 28 của Nghị định này quy định rõ về việc xử phạt đối với hành vi “Cá cược trái phép trong hoạt động thi đấu thể thao, vui chơi giải trí hoặc các hoạt động khác”.

• Mức phạt tiền: Mức phạt tiền đối với cá nhân thực hiện hành vi này là từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Trong trường hợp tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền sẽ gấp đôi, tức là từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng.

• Hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả: Ngoài việc bị phạt tiền, người vi phạm còn phải đối mặt với các chế tài bổ sung nghiêm khắc khác, bao gồm:

  • Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính: Toàn bộ số tiền dùng để cá cược, tiền thắng cược (nếu có), và các phương tiện được sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm như điện thoại di động, máy tính… đều sẽ bị tịch thu.
  • Trục xuất: Đối với người nước ngoài có hành vi vi phạm, hình thức xử phạt bổ sung là trục xuất khỏi lãnh thổ Việt Nam.
  • Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp: Người vi phạm buộc phải nộp lại toàn bộ số tiền thắng cược hoặc các lợi ích vật chất khác có được từ hành vi cá cược trái phép.

Phạm vi áp dụng của chế tài hành chính này thường dành cho các trường hợp cá cược với tổng giá trị tiền hoặc hiện vật dưới 5.000.000 đồng và người vi phạm chưa từng bị xử phạt hành chính về hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc hoặc chưa có tiền án về các tội danh tương ứng.

3.2. Truy cứu Trách nhiệm Hình sự về Tội Đánh bạc (Điều 321, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017)

Khi hành vi cá cược bóng đá vượt qua ngưỡng vi phạm hành chính, người tham gia sẽ phải đối mặt với chế tài nghiêm khắc nhất là truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội đánh bạc, được quy định tại Điều 321 của Bộ luật Hình sự (BLHS) 2015, sửa đổi năm 2017.

• Ngưỡng truy cứu trách nhiệm hình sự: Một cá nhân sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi cá cược của họ thuộc một trong hai trường hợp sau:

1. Tổng số tiền hoặc giá trị hiện vật dùng để cá cược trong một lần hoặc nhiều lần có giá trị từ 5.000.000 đồng trở lên.12
2. Giá trị tiền hoặc hiện vật dưới 5.000.000 đồng, nhưng người đó đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi đánh bạc (Điều 321 BLHS) hoặc tổ chức đánh bạc (Điều 322 BLHS), hoặc đã bị kết án về một trong hai tội này và chưa được xóa án tích mà lại tiếp tục vi phạm.

• Phân tích các khung hình phạt: Điều 321 BLHS quy định hai khung hình phạt chính với mức độ nghiêm trọng tăng dần:

  • Khung 1 (Khung cơ bản): Áp dụng đối với trường hợp phạm tội thông thường, với giá trị tiền hoặc hiện vật dùng để cá cược từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng. Mức hình phạt cho khung này là phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

  • Khung 2 (Khung tăng nặng): Mức hình phạt sẽ tăng lên đáng kể, từ 03 năm đến 07 năm tù, nếu hành vi phạm tội có thêm một trong các tình tiết tăng nặng định khung sau đây:

    • a) Có tính chất chuyên nghiệp: Tức là lấy việc cá cược làm nguồn sống chính và thực hiện hành vi này từ 05 lần trở lên.
    • b) Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên.
    • c) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội: Đây là tình tiết định khung đặc biệt quan trọng và phổ biến trong bối cảnh hiện nay, áp dụng cho mọi hình thức cá độ online.
    • d) Tái phạm nguy hiểm.

• Hình phạt bổ sung: Ngoài hình phạt chính là tù giam hoặc cải tạo không giam giữ, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

Một trong những điểm rủi ro pháp lý lớn nhất và thường bị xem nhẹ nhất đối với người chơi cá cược hiện nay chính là tác động của tình tiết “sử dụng mạng internet”. Pháp luật hình sự Việt Nam đã tạo ra một sự chênh lệch rất lớn về mức độ nghiêm trọng của chế tài giữa cá cược truyền thống (offline) và cá cược trực tuyến (online). Cụ thể, một người cá cược với số tiền 10.000.000 đồng thông qua hình thức ghi kèo trực tiếp bằng giấy tờ sẽ chỉ thuộc Khung 1 của Điều 321, với mức án tối đa là 3 năm tù. Tuy nhiên, nếu cùng với số tiền 10.000.000 đồng đó, người này thực hiện hành vi cá cược thông qua một trang web, một ứng dụng trên điện thoại, hay thậm chí chỉ là qua tin nhắn trên các nền tảng như Zalo, Telegram, thì hành vi đó đã ngay lập tức cấu thành tình tiết tăng nặng tại điểm c, Khoản 2. Tình tiết này hoạt động như một “công tắc” pháp lý, tự động đẩy người phạm tội lên Khung 2, đối mặt với mức án tù từ 03 đến 07 năm. Sự tiện lợi của công nghệ đã vô tình trở thành yếu tố làm tăng nặng trách nhiệm hình sự một cách đột ngột, tạo ra một “vách đá pháp lý” mà nhiều người chơi nhỏ lẻ có thể vấp phải và đối mặt với hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Để hệ thống hóa các rủi ro, bảng dưới đây tóm tắt các cấp độ xử phạt đối với người tham gia cá cược:

Bảng 1: Sơ đồ hoá các Mức xử phạt đối với Người tham gia Cá cược bóng đá

Phần IV: Chế tài pháp lý đối với Nhà cái và Người tổ chức Cá cược

Pháp luật Việt Nam có những quy định rất nghiêm khắc đối với các đối tượng giữ vai trò tổ chức, điều hành, cầm đầu hoặc tạo điều kiện cho hoạt động cá cược trái phép. Trách nhiệm pháp lý của những người này luôn được xác định ở mức độ cao hơn nhiều so với người chơi thông thường, thể hiện qua các mức phạt nặng cả về hành chính và hình sự.

4.1. Xử phạt Vi phạm Hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP

Đối với các hành vi tổ chức cá cược ở quy mô nhỏ, chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự, người vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 28 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Các mức phạt được phân chia rõ ràng dựa trên mức độ và hình thức tổ chức:

• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng: Mức phạt này áp dụng đối với một trong các hành vi tổ chức đánh bạc ở mức độ cơ bản như: rủ rê, lôi kéo, tụ tập người khác để đánh bạc trái phép; dùng nhà, chỗ ở, phương tiện hoặc địa điểm khác thuộc quyền quản lý của mình để chứa chấp việc đánh bạc; đặt máy đánh bạc hoặc trò chơi điện tử trái phép; hoặc tổ chức các hoạt động cá cược ăn tiền trái phép khác.
• Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng: Mức phạt cao hơn này được áp dụng cho các hành vi tổ chức mang tính chuyên nghiệp và có hệ thống hơn, bao gồm: làm chủ lô, đề; tổ chức mạng lưới bán số lô, số đề; và đặc biệt là hành vi “tổ chức cá cược trong hoạt động thi đấu thể dục thể thao, vui chơi giải trí hoặc dưới các hoạt động khác để đánh bạc, ăn tiền”.

Các chế tài bổ sung như tịch thu tang vật, phương tiện và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp cũng được áp dụng tương tự như đối với người chơi.

4.2. Truy cứu Trách nhiệm Hình sự về Tội Tổ chức Đánh bạc hoặc Gá bạc (Điều 322, BLHS 2015)

Khi hành vi tổ chức cá cược có quy mô lớn và tính chất phức tạp, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc theo Điều 322 BLHS 2015. Điều luật này phân biệt rõ hai loại hành vi:

• Tổ chức đánh bạc: Được hiểu là hành vi chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy, cưỡng bức hoặc đe dọa người khác tham gia vào trò chơi được thua bằng tiền hoặc tài sản. Người tổ chức là người khởi xướng, điều hành và duy trì hoạt động của sòng bạc hoặc đường dây cá cược.
• Gá bạc: Là hành vi sử dụng địa điểm thuộc quyền sở hữu hoặc quản lý của mình để cho người khác thực hiện việc đánh bạc nhằm thu lợi bất chính (thường gọi là “thu tiền hồ” hay “tiền xâu”).

Một người sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 322 nếu hành vi của họ thuộc một trong các trường hợp sau:

• Tổ chức cho 10 người đánh bạc trở lên trong cùng một lúc, hoặc tổ chức từ 02 chiếu bạc trở lên, mà tổng số tiền hoặc hiện vật dùng để đánh bạc có giá trị từ 5.000.000 đồng trở lên.
• Tổng số tiền hoặc hiện vật dùng để đánh bạc trong cùng một lần có giá trị từ 20.000.000 đồng trở lên.
• Có sự chuẩn bị, tổ chức chuyên nghiệp như: có nơi cầm cố tài sản cho người chơi, lắp đặt trang thiết bị phục vụ việc đánh bạc, phân công người canh gác, phục vụ, hoặc sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt.
• Đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này hoặc Tội đánh bạc, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Các khung hình phạt của Tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc được quy định như sau:

• Khung 1 (Khung cơ bản): Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

• Khung 2 (Khung tăng nặng): Phạt tù từ 05 năm đến 10 năm nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp tăng nặng sau:

  • a) Có tính chất chuyên nghiệp.
  • b) Thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng trở lên.
  • c) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để phạm tội: Đây là tình tiết định khung hình phạt đặc biệt nghiêm trọng, trực tiếp nhắm vào các nhà cái, quản trị viên của các trang web và đường dây cá cược online.
  • d) Tái phạm nguy hiểm.

• Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Pháp luật hình sự và các văn bản hướng dẫn có xu hướng diễn giải rất rộng khái niệm “tổ chức” và “gá bạc”. Vòng tròn trách nhiệm pháp lý không chỉ giới hạn ở những kẻ cầm đầu đường dây. Nó có thể mở rộng ra cả những mắt xích trung gian và những người có vai trò hỗ trợ, tạo điều kiện. Ví dụ, một chủ quán cà phê biết và cho phép khách hàng thường xuyên tụ tập xem bóng đá và cá cược ăn tiền tại quán của mình có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Gá bạc”. Tương tự, một chủ nhà cho thuê bất động sản, dù không trực tiếp tham gia, nhưng biết rõ người thuê sử dụng địa điểm đó để điều hành một đường dây cá độ mà vẫn tiếp tục cho thuê để thu lợi, cũng đối mặt với rủi ro pháp lý tương tự. Điều này cho thấy pháp luật không chỉ trừng phạt hành vi cốt lõi mà còn cả những hành vi tiếp tay, tạo ra một vùng rủi ro pháp lý đáng kể cho nhiều chủ cơ sở kinh doanh và chủ sở hữu tài sản.

Bảng dưới đây tóm tắt các cấp độ xử phạt đối với người tổ chức cá cược:

Bảng 2: Sơ đồ hoá các Mức xử phạt đối với Người tổ chức Cá cược bóng đá

Phần V: Trách nhiệm pháp lý liên quan đến Quảng cáo Dịch vụ Cá cược

Hệ thống pháp luật Việt Nam không chỉ tập trung xử lý các hành vi cốt lõi là tham gia và tổ chức cá cược mà còn mở rộng phạm vi chế tài sang các hoạt động phụ trợ, trong đó có quảng cáo. Việc quảng bá cho một dịch vụ bị cấm kinh doanh tự nó đã là một hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, kéo theo trách nhiệm pháp lý không chỉ cho nhà cái mà còn cho cả các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo và truyền thông.

5.1. Phân tích Luật Quảng cáo 2012: Cá cược là dịch vụ cấm kinh doanh, do đó bị cấm quảng cáo

Nền tảng pháp lý cho việc cấm quảng cáo dịch vụ cá cược được quy định rõ ràng trong Luật Quảng cáo số 16/2012/QH13.32 Luật này thiết lập một nguyên tắc cơ bản và không có ngoại lệ:

• Tại Khoản 1, Điều 7, Luật Quảng cáo liệt kê các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ bị cấm quảng cáo. Đứng đầu danh sách này là “Hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật”.
• Tiếp đó, tại Khoản 1, Điều 8, Luật này quy định về các hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo, trong đó có hành vi “Quảng cáo những sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ quy định tại Điều 7 của Luật này”.

Vì hoạt động cá cược bóng đá (trừ trường hợp hãn hữu được cấp phép theo Nghị định 06/2017/NĐ-CP mà trên thực tế chưa xảy ra) được coi là một hình thức đánh bạc trái phép và là một hoạt động kinh doanh bị cấm, nên mọi hình thức quảng cáo, tiếp thị cho hoạt động này, dù trực tiếp hay gián tiếp, đều là hành vi vi phạm pháp luật quảng cáo.

5.2. Mức xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP

Để cụ thể hóa các chế tài cho hành vi vi phạm Luật Quảng cáo, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo.34 Nghị định này đưa ra mức phạt tiền rất cao đối với hành vi quảng cáo cho các dịch vụ bị cấm.

• Căn cứ pháp lý: Khoản 2, Điều 33 của Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định cụ thể về mức phạt đối với hành vi “Quảng cáo hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh theo quy định”.
• Mức phạt tiền: Mức phạt tiền đối với hành vi này là từ 70.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.
• Lưu ý quan trọng về chủ thể bị phạt: Theo quy định tại Điều 5 của Nghị định này, mức phạt nêu trên được áp dụng đối với cá nhân vi phạm. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm (ví dụ: công ty quảng cáo, cơ quan báo chí, công ty vận hành website, nền tảng mạng xã hội), mức phạt tiền sẽ gấp hai lần, tức là từ 140.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng. Đây là một mức phạt rất lớn, có tính răn đe cao.
• Biện pháp khắc phục hậu quả: Ngoài việc bị phạt tiền, tổ chức hoặc cá nhân vi phạm còn bị buộc phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là “buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm báo, tạp chí in có quảng cáo”.

5.3. Trách nhiệm của các bên liên quan

Trách nhiệm pháp lý đối với hành vi quảng cáo dịch vụ cá cược không chỉ giới hạn ở nhà cái. Nó tạo thành một chuỗi trách nhiệm liên đới, bao gồm tất cả các bên tham gia vào quá trình đưa sản phẩm quảng cáo đến với công chúng:

• Người quảng cáo (Nhà cái/Tổ chức cá cược): Là chủ thể chính, phải chịu trách nhiệm đầu tiên và cao nhất cho việc quảng bá dịch vụ bất hợp pháp của mình.
• Người kinh doanh dịch vụ quảng cáo (Các agency quảng cáo): Khi ký kết và thực hiện hợp đồng quảng cáo cho một dịch vụ bị cấm, các agency này trở thành đồng phạm và phải chịu trách nhiệm pháp lý.
• Người phát hành quảng cáo (Các cơ quan báo chí, đài truyền hình, chủ sở hữu website, quản trị viên các nền tảng mạng xã hội): Có trách nhiệm kiểm duyệt nội dung trước khi đăng tải. Việc cho phép một quảng cáo về dịch vụ cá cược xuất hiện trên nền tảng của mình sẽ khiến họ trở thành đối tượng bị xử phạt.
• Người cho thuê địa điểm, phương tiện quảng cáo: Các cá nhân, tổ chức cho thuê bảng quảng cáo ngoài trời, màn hình LED, hoặc các phương tiện khác cũng có thể bị xem xét trách nhiệm nếu biết rõ nội dung quảng cáo là vi phạm.

Các quy định này cho thấy một chiến lược rõ ràng của nhà nước: không chỉ trừng phạt các hành vi cốt lõi của thị trường ngầm mà còn tấn công vào các hoạt động phụ trợ, cắt đứt các kênh tiếp cận của nhà cái với người chơi. Điều này đã mở rộng “vùng rủi ro” sang cả các lĩnh vực kinh doanh hoàn toàn hợp pháp. Các công ty truyền thông, quảng cáo, công nghệ… phải đối mặt với một rủi ro kinh doanh và pháp lý đáng kể nếu không có cơ chế kiểm duyệt nội dung chặt chẽ. Trách nhiệm pháp lý đã được mở rộng từ thế giới ngầm của những kẻ tổ chức cá cược sang cả các hoạt động kinh doanh công khai, minh bạch, buộc các doanh nghiệp này phải trở thành một phần của hàng rào pháp lý ngăn chặn tệ nạn xã hội.

Phần VI: Tổng kết và Khuyến nghị Pháp lý

Báo cáo đã phân tích một cách toàn diện và chi tiết các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành liên quan đến hoạt động cá cược bóng đá. Từ việc định nghĩa, phân loại, đến việc xác định các chế tài pháp lý đối với từng nhóm đối tượng, có thể thấy rằng nhà nước đã xây dựng một khung pháp lý đa tầng, nghiêm khắc để kiểm soát hoạt động này.

6.1. Tóm tắt các rủi ro pháp lý chính

• Đối với người tham gia cá cược (người chơi): Rủi ro lớn nhất và thường bị bỏ qua nhất là khả năng bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án tù rất nghiêm trọng. Ranh giới giữa một vi phạm hành chính (phạt 1-2 triệu đồng) và một tội phạm hình sự (phạt tù 3-7 năm) là vô cùng mong manh, đặc biệt trong bối cảnh cá cược trực tuyến. Chỉ cần giá trị tiền cược từ 5.000.000 đồng trở lên và hành vi được thực hiện qua mạng internet, người chơi đã phải đối mặt với khung hình phạt tăng nặng của Tội đánh bạc.
• Đối với nhà cái và người tổ chức: Các đối tượng này phải đối mặt với những chế tài hình sự khắc nghiệt nhất, bao gồm án phạt tù lên đến 10 năm, phạt tiền hàng trăm triệu đồng và khả năng bị tịch thu toàn bộ tài sản. Đáng chú ý, khái niệm “tổ chức” và “gá bạc” được pháp luật diễn giải rất rộng, có thể bao gồm cả những cá nhân, tổ chức chỉ đóng vai trò cung cấp địa điểm hoặc phương tiện một cách gián tiếp.
• Đối với các đơn vị quảng cáo và truyền thông: Rủi ro không đến từ luật hình sự mà từ luật hành chính, với các mức phạt tiền cực kỳ cao, có thể lên đến 200.000.000 đồng đối với một tổ chức. Việc tiếp tay quảng bá cho một dịch vụ bị cấm có thể gây ra thiệt hại nặng nề về tài chính và uy tín cho các doanh nghiệp hoạt động hợp pháp.

6.2. Khuyến nghị pháp lý

Dựa trên toàn bộ phân tích, các khuyến nghị pháp lý sau đây được đưa ra:

1. Đối với cá nhân: Cần nhận thức rõ rằng, với thực trạng pháp lý hiện tại khi Nghị định 06/2017/NĐ-CP chưa được triển khai hiệu quả, mọi hình thức cá cược bóng đá ăn tiền tại Việt Nam đều là bất hợp pháp và tiềm ẩn rủi ro pháp lý rất cao. Cần tuyệt đối tránh tham gia vào bất kỳ hoạt động nào liên quan.

2. Đặc biệt cảnh báo về cá cược online: Cần hết sức thận trọng với sự tiện lợi của công nghệ. Việc tham gia cá cược qua mạng internet, dù với số tiền không quá lớn, cũng có thể dễ dàng đẩy người tham gia vào vòng lao lý với các chế tài hình sự nghiêm khắc do đây là một tình tiết định khung tăng nặng.

3. Đối với các tổ chức kinh doanh: Các doanh nghiệp trong lĩnh vực quảng cáo, truyền thông, công nghệ thông tin và các chủ sở hữu bất động sản, cơ sở kinh doanh (quán cà phê, nhà hàng…) cần xây dựng và thực thi các quy trình kiểm duyệt, quản lý nội bộ nghiêm ngặt. Việc này nhằm đảm bảo không vô tình tiếp tay hoặc tạo điều kiện cho các hoạt động cá cược, quảng cáo cá cược trái phép diễn ra, từ đó bảo vệ doanh nghiệp khỏi các khoản phạt hành chính nặng nề và các rủi ro pháp lý liên quan.

4. Hướng tới tương lai: Tất cả các bên liên quan nên theo dõi chặt chẽ tiến trình sửa đổi, bổ sung Nghị định 06/2017/NĐ-CP, dự kiến hoàn thành vào năm 2025. Sự thay đổi trong chính sách này có thể sẽ định hình lại toàn bộ bối cảnh pháp lý của hoạt động đặt cược thể thao tại Việt Nam, mở ra những cơ hội và thách thức mới trong việc quản lý hoạt động này một cách hợp pháp và hiệu quả.