·  Tác giả: Nguyễn Thị Thùy Linh  ·  Tham vấn bởi: Luật sư Nguyễn Văn Thành  ·  Tranh chấp lao động  ·  8 phút đọc

Tranh chấp lao động là gì?

Tranh chấp lao động là gì là vấn đề quan trọng mà người lao động và người sử dụng lao động quan tâm. Việc hiểu rõ tranh chấp lao động là cần thiết cho cả hai.

Tranh chấp lao động là gì là  vấn đề quan trọng mà người lao động và người sử dụng lao động quan tâm. Việc hiểu rõ tranh chấp lao động là  cần thiết cho cả hai.

1. Tranh chấp lao động là gì?

Căn cứ quy định tại khoản 1 Điêu 179 Bộ luật Lao động 2019 thì Tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ, lợi ích phát sinh giữa các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động; tranh chấp giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhau; tranh chấp phát sinh từ quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động.

Như vậy, từ định nghĩa này có thể hiểu Tranh chấp lao động là sự bất đồng hoặc xung đột, mâu thuẫn xảy ra giữa người lao động và người sử dụng lao động về quyền, nghĩa vụ, hoặc lợi ích trong quan hệ lao động thường xuất phát từ các vấn đề như tiền lương, thời giờ làm việc, điều kiện làm việc, hoặc các chế độ phúc lợi của người lao động được doanh nghiệp chi trả để thực hiện công việc.

2. Phân loại tranh chấp lao động

Căn cứ khoản 1 Điều 179 Bộ luật lao động 2019 thì tranh chấp lao động bao gồm hai loại là tranh chấp lao động cá nhân và tranh chấp lao động tập thể.

2.1. Tranh chấp lao động cá nhân

Tranh chấp lao động cá nhân là tranh chấp lao động giữa:

- Người lao động với người sử dụng lao động;

- Người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;

- Người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại;

Tranh chấp lao động là gì

(Ảnh minh họa: Tranh chấp lao động là gì?)

Các tranh chấp này thường phát sinh từ việc một trong các bên trong quan hệ lao động không thực hiện đúng các cam kết trong hợp đồng lao động, vi phạm quy định pháp luật về lao động, hoặc bất đồng liên quan đến nội quy công ty, thỏa ước lao động tập thể.

2.2. Tranh chấp lao động tập thể

Tranh chấp lao động tập thể là tranh chấp phát sinh giữa một hoặc nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động hoặc tổ chức của người sử dụng lao động. Loại tranh chấp này có sự tham gia của tổ chức đại diện, như công đoàn, với vai trò đại diện tập thể người lao động yêu cầu bảo vệ hoặc mở rộng các quyền và lợi ích.

Tranh chấp lao động tập thể bao gồm hai loại tranh chấp cụ thể sau:

2.2.1. Tranh chấp lao động tập thể về quyền

- Phát sinh từ những bất đồng trong việc áp dụng hoặc hiểu sai quy định của pháp luật lao động, nội quy công ty, thỏa ước lao động tập thể hoặc các thỏa thuận hợp pháp khác.

- Xảy ra khi người sử dụng lao động phân biệt đối xử, can thiệp hoặc thao túng tổ chức đại diện của người lao động.

- Bao gồm vi phạm nghĩa vụ thương lượng thiện chí hoặc không thực hiện đúng thỏa thuận đã cam kết.

2.2.2. Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích

Xuất hiện trong quá trình thương lượng tập thể khi các bên không đạt được sự thống nhất về các điều kiện lao động mới, như tiền lương, giờ làm việc hoặc phúc lợi.

Thường xảy ra khi một bên từ chối thương lượng hoặc không tiến hành thương lượng theo thời hạn pháp luật quy định.

3. Phương thức và Quy Trình Giải Quyết Tranh Chấp Lao Động

Hiện nay, Tranh chấp lao động thông thường sẽ được giải quyết thông quá các phương thức bao gồm:

- Thương lượng trực tiếp giữa các bên.

- Hòa giải thông qua hòa giải viên lao động.

- Giải quyết tại hội đồng trọng tài lao động theo thủ tục tố tụng trọng tài.

- Giải quyết tại tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự.

3.1. Thương lượng trực tiếp

Thương lượng trực tiếp là phương thức đầu tiên và đơn giản nhất mà các bên phát sinh tranh chấp lao động thường ưu tiên thực hiện. Theo đó, các bên sẽ trực tiếp gặp gỡ để thảo luận và cùng nhau tìm ra giải pháp xử lý mâu thuẫn mà không cần sự tham gia của bên thứ ba. Mặc dù phương thức này không bắt buộc theo quy định của pháp luật nhưng lại được khuyến khích thực hiện bởi những ưu điểm mang lại như tiết kiệm thời gian, chi phí và giảm thiểu các thủ tục pháp lý phức tạp.

3.2. Hòa giải thông qua hòa giải viên lao động

Hòa giải thông qua hòa giải viên lao động là bước quan trọng và thường bắt buộc trong quy trình giải quyết tranh chấp lao động tại Việt Nam. Nếu thương lượng trực tiếp không thành công thì tranh chấp có thể được đưa hòa giải bởi hòa giải viên lao động. Một hòa giải viên lao động độc lập, được cơ quan có thẩm quyền bổ nhiệm, sẽ đảm nhận vai trò trung gian, hỗ trợ các bên tìm tiếng nói chung để giải quyết mâu thuẫn và đưa ra phương án tối ưu cho các bên.

Trong tranh chấp lao động cá nhân

Tranh chấp lao động cá nhân phải được giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án giải quyết trừ một số trường hợp không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải theo quy định tại Khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động 2019. Các trường hợp tranh chấp này có ảnh hưởng trực tiếp, xâm hại nghiêm trọng đến quyền và lợi ích của người lao động cần giải quyết dứt điểm hoặc đặc thù riêng của tranh chấp thì không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải.

Trong tranh chấp lao động tập thể

Căn cứ Khoản 2 Điều 191 và Khoản 2 Điều 195 Bộ luật Lao động 2019 thì cả tranh chấp lao động tập thể về quyền và tranh chấp lao động tập thể về lợi ích đều phải được giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết hoặc tiến hành thủ tục đình công.

3.3. Hội đồng Trọng tài lao động

Trọng tài lao động là phương thức giải quyết tranh chấp lao động có sự tham gia của một bên thứ ba trung lập - hội đồng trọng tài lao động. Phương pháp này được đánh giá cao nhờ tính nhanh chóng, linh hoạt và khả năng mang lại kết quả công bằng thông qua thương lượng và đàm phán.

Hội đồng trọng tài lao động, do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập, có quyền quyết định những vấn đề liên quan đến tranh chấp. Các nội dung như thời gian, địa điểm và quy trình đều được kiểm soát chặt chẽ, giúp các bên có thể đạt được lợi ích tối đa từ quá trình giải quyết tranh chấp lao động. Phán quyết của trọng tài có giá trị ràng buộc pháp lý, giúp kết thúc tranh chấp một cách hiệu quả.

3.4. Giải quyết tại tòa án

Theo Điều 32 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, được sửa đổi bởi điểm a Khoản 2 Điều 219 Bộ luật Lao động 2019, tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động cho cá nhân và tranh chấp lao động tập thể liên quan đến quyền. Những tranh chấp không bắt buộc phải qua bước hòa giải, theo quy định tại Khoản 1 Điều 188 Bộ luật Lao động 2019, sẽ do tòa án trực tiếp thụ lý và giải quyết.

Ngoài ra, nếu giải quyết tranh chấp lao động đã qua quá trình hòa giải nhưng:

- Các bên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng kết quả hòa giải,

- Việc hòa giải không thành công,

- Hoặc khi thời hạn hòa giải đã hết mà hòa giải viên chưa tiến hành,

thì các bên phát sinh tranh chấp cũng có thể yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp lao động. Giải quyết tranh chấp lao động tại tòa án là phương thức được tiến hành theo thủ tục tố tụng chặt chẽ, thực hiện bởi cơ quan tư pháp, nhân danh nhà nước, bằng pháp luật giải quyết các tranh chấp nên phương thức này sẽ mang tính răn đe đối với các bên và các quyết định, phán quyết tại tòa án cũng được đảm bảo hiệu lực thi hành bởi cơ quan thi hành án. Tuy nhiên, phương thức này cũng tồn tại một số hạn chế nhất định đó là thời gian có thể kéo dài với nhiều cấp xét xử theo thủ tục tố tụng, chi phí tốn kém, căng thẳng cho quan hệ lao động sau khi giải quyết… Vì vậy, giải quyết tranh chấp lao động tại toà án thường là giải pháp cuối cùng sau khi các tranh chấp đã được giải quyết ở các giai đoạn khác mà không đạt kết quả mà các bên mong muốn.

    Share:
    Trở về chuyên trang

    Bài viết liên quan

    Xem tất cả »
    Dịch vụ luật sư lao động

    Dịch vụ luật sư lao động

    Dịch vụ luật sư lao động đã trở thành giải pháp cần thiết giúp doanh nghiệp và người lao động đảm bảo quyền lợi hợp pháp, đặc biệt trong bối cảnh pháp luật lao động ngày càng phức tạp.

    Dịch vụ giải quyết tranh chấp lao động

    Dịch vụ giải quyết tranh chấp lao động

    Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã góp phần tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động, nhưng kéo theo đó là các nhu cầu tư vấn về Luật Lao động cũng tăng cao do các tranh chấp phát sinh liên quan đến lao động đang xảy ra ngày càng nhiều ở các doanh nghiệp.