Thỏa ước lao động tập thể – Tư vấn pháp lý từ A đến Z

Thỏa ước lao động tập thể là cầu nối pháp lý quan trọng giữa người lao động và người sử dụng lao động, giúp thiết lập các quyền lợi, trách nhiệm rõ ràng, minh bạch và bảo vệ lợi ích chính đáng cho các bên. Việc tư vấn, soạn thảo và thực thi thỏa ước lao động tập thể đúng quy định pháp luật là yếu tố then chốt để duy trì quan hệ lao động hài hòa, ổn định và phát triển bền vững.

Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn toàn diện, tư vấn pháp lý từ A đến Z về thỏa ước lao động tập thể và thực tiễn triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp.

I. Thỏa ước lao động tập thể là gì?

Theo Điều 75 Bộ luật Lao động 2019 (BLLĐ 2019) quy định thì “Thỏa ước lao động tập thể là thỏa thuận đạt được thông qua thương lượng tập thể và được các bên ký kết bằng văn bản”

Trong đó, các bên ký kết được xác định theo quy định tại khoản 4 Điều 76 và Điều 65 BLLĐ 2019 là đại diện hợp pháp của các bên thương lượng gồm đại diện giữa  giữa một bên là một hoặc nhiều tổ chức đại diện người lao động với một bên là một hoặc nhiều người sử dụng lao động hoặc tổ chức đại diện người sử dụng lao động nhằm xác lập điều kiện lao động, quy định về mối quan hệ giữa các bên và xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định.

Xem thêm: Tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở là tổ chức gì?

Đây là công cụ pháp lý quan trọng để điều chỉnh các vấn đề liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ ngoài hợp đồng lao động.

Ngoài ra, thỏa ước lao động tập thể gồm:

• Thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp;
• Thỏa ước lao động tập thể ngành;
• Thỏa ước lao động tập thể có nhiều doanh nghiệp;
• Các thỏa ước lao động tập thể khác.

II. Nội dung và nguyên tắc xây dựng thỏa ước lao động tập thể

1. Nội dung cơ bản của thỏa ước lao động tập thể

Như đã nêu, thỏa ước lao động tập thể là thỏa thuận thông qua thương lượng tập thể, trong khi đó theo quy định tại Điều 67 BLLĐ 2019 thì nội dung thương lượng thể được các bên lựa chọn một hoặc một số nội dung sau để tiến hành thương lượng tập thể gồm:

1. Tiền lương, trợ cấp, nâng lương, thưởng, bữa ăn và các chế độ khác;

2. Mức lao động và thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, làm thêm giờ, nghỉ giữa ca;

3. Bảo đảm việc làm đối với người lao động;

4. Bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động; thực hiện nội quy lao động;

5. Điều kiện, phương tiện hoạt động của tổ chức đại diện người lao động; mối quan hệ giữa người sử dụng lao động và tổ chức đại diện người lao động;

6. Cơ chế, phương thức phòng ngừa, giải quyết tranh chấp lao động;

7. Bảo đảm bình đẳng giới, bảo vệ thai sản, nghỉ hằng năm; phòng, chống bạo lực và quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

8. Nội dung khác mà một hoặc các bên quan tâm.

Như vậy, các nội dung của thỏa ước lao động tập thể bao gồm các nội dung nêu trên, ngoài ra có thể thỏa thuận thêm một số nội dung khác mà các bên quan tâm nhưng không được trái với quy định pháp luật.

2. Nguyên tắc khi soạn thảo thỏa ước lao động tập thể

• Tuân thủ quy định pháp luật hiện hành, không trái các điều cấm hoặc làm giảm quyền lợi tối thiểu của người lao động; khuyến khích có lợi hơn cho người lao động so với quy định của pháp luật.
• Đảm bảo tính công bằng, minh bạch, không thiên vị bất kỳ bên nào.
• Các điều khoản phải rõ ràng, cụ thể, tránh mâu thuẫn gây khó khăn trong áp dụng thực tế.
• Phù hợp với đặc thù ngành nghề, điều kiện kinh tế – xã hội của doanh nghiệp và khu vực.

III. Thủ tục đăng ký thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp

Bước 1: Lấy ý kiến và ký kết thỏa ước lao động tập thể

Trước khi ký kết, dự thảo thỏa ước lao động tập thể đã được các bên đàm phán phải được lấy ý kiến của toàn bộ người lao động trong doanh nghiệp. Thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp chỉ được ký kết khi có trên 50% người lao động của doanh nghiệp biểu quyết tán thành.

*Lưu ý: Thời gian, địa điểm và cách thức lấy ý kiến biểu quyết đối với dự thảo thỏa ước lao động tập thể do tổ chức đại diện người lao động quyết định nhưng không được làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh bình thường của doanh nghiệp tham gia thương lượng. Người sử dụng lao động không được gây khó khăn, cản trở hoặc can thiệp vào quá trình tổ chức đại diện người lao động lấy ý kiến biểu quyết về dự thảo thỏa ước.*

Bước 2: Công bố thỏa ước lao động tập thể được ký kết cho người lao động của mình biết

Bước 3: Gửi thỏa ước lao động thể cho các bên liên quan

Thỏa ước lao động tập thể phải được gửi cho mỗi bên ký kết và cho cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

*Lưu ý: Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày thỏa ước lao động tập thể được ký kết, người sử dụng lao động tham gia thỏa ước phải gửi 01 bản thỏa ước lao động tập thể đến cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nơi đặt trụ sở chính.*

IV. Hiệu lực và thời hạn của thỏa ước lao động tập thể

1. Hiệu lực của thỏa ước lao động tập thể

- Ngày có hiệu lực của thỏa ước lao động tập thể do các bên thỏa thuận và được ghi trong thỏa ước. Trường hợp các bên không thỏa thuận ngày có hiệu lực thì thỏa ước lao động tập thể có hiệu lực kể từ ngày ký kết.

- Thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp có hiệu lực áp dụng đối với người sử dụng lao động và toàn bộ người lao động của doanh nghiệp.

2. Thời hạn của thỏa ước lao động tập thể

- Thỏa ước lao động tập thể có thời hạn từ 01 năm đến 03 năm. Thời hạn cụ thể do các bên thỏa thuận và ghi trong thỏa ước lao động tập thể. Các bên có quyền thỏa thuận thời hạn khác nhau đối với các nội dung của thỏa ước lao động tập thể.

3. Thỏa ước lao động tập thể hết hạn

Trong thời hạn 90 ngày trước ngày thỏa ước lao động tập thể hết hạn, các bên có thể thương lượng để kéo dài thời hạn của thỏa ước lao động tập thể hoặc ký kết thỏa ước lao động tập thể mới. Trường hợp các bên thỏa thuận kéo dài thời hạn của thỏa ước lao động tập thể thì phải lấy ý kiến của toàn bộ người lao động trong doanh nghiệp và đảm bảo trên 50% người lao động của doanh nghiệp biểu quyết tán thành.

Khi thỏa ước lao động tập thể hết hạn mà các bên vẫn tiếp tục thương lượng thì thỏa ước lao động tập thể cũ vẫn được tiếp tục thực hiện trong thời hạn không quá 90 ngày kể từ ngày thỏa ước lao động tập thể hết hạn, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

(Theo quy định tại Điều 78 và Điều 83 BLLĐ 2019)

V. Quy trình tư vấn và soạn thảo thỏa ước lao động tập thể tại Y&P Lawfirm

1. Quy trình tư vấn và soạn thảo

Bước 1. Tiếp nhận và phân tích yêu cầu

Chuyên viên pháp lý sẽ thu thập các thông tin cần thiết về doanh nghiệp có nhu cầu như số lượng người lao động, tổ chức công đoàn, thực trạng quan hệ lao động, các vấn đề phát sinh và mong muốn của các bên. Việc đánh giá này giúp xác định trọng tâm thỏa thuận, tránh xây dựng thỏa ước chung chung, thiếu tính thực tiễn.

Bước 2. Tư vấn nội dung thỏa thuận

Dựa trên cơ sở pháp luật và thực trạng doanh nghiệp, Y&P tư vấn tập trung vào các nội dung thực sự cần thiết, giúp đảm bảo quyền lợi người lao động đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vận hành.

Ví dụ, nội dung về tiền lương và các khoản thưởng cần rõ ràng, minh bạch nhằm tránh tranh chấp. Phần an toàn lao động cần cập nhật theo quy chuẩn mới nhất.

Bước 3. Soạn thảo dự thảo thỏa ước

Trên cơ sở quy định pháp luật và tình hình thực tế của doanh nghiệp, Y&P sẽ dự thảo thỏa ước lao động tập thể đảm bảo cấu trúc rõ ràng, điều khoản hợp lý, sử dụng ngôn ngữ pháp lý chuẩn xác, tránh gây hiểu nhầm. Dự thảo sẽ bao quát các vấn đề trọng yếu, đồng thời cho phép linh hoạt sửa đổi khi cần thiết.

Bước 4. Hỗ trợ thương lượng và ký kết

Quá trình thương lượng thường có thể phát sinh mâu thuẫn, do đó, khi có sự yêu cầu hỗ trợ từ phía doanh nghiệp, Y&P sẵn sàng tư vấn kỹ năng đàm phán, hòa giải để đảm bảo thỏa thuận được chấp nhận rộng rãi. Việc ký kết đảm bảo tuân thủ đúng trình tự và có đủ thành phần đại diện theo quy định pháp luật.

Bước 5. Đăng ký và công khai thỏa ước

Thay mặt doanh nghiệp thực hiện đăng ký thỏa thỏa ước lao động tập thể doanh nghiệp tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Xem thêm: Dịch vụ luật sư lao động

2. Thông tin liên hệ Y&P Law Firm

Email: contact@yplawfirm.vn

Hotline: 088 995 6888

Địa chỉ:

- Hà Nội: P316, Tháp Tây, Chung cư Học viện Quốc Phòng, Xuân La, Tây Hồ, Hà Nội

- Bắc Ninh: Số 26 Đoàn Trần Nghiệp, phường Tiền Ninh Vệ, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh

- Vĩnh Phúc: Số 170, đường Nguyễn Văn Linh, phường Liên Bảo, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.

VI. Các câu hỏi thường gặp liên quan đến thỏa ước lao động tập thể

1. Thời hạn hiệu lực của thỏa ước lao động tập thể là bao lâu?

Trả lời: Theo quy định hiện hành, thời hạn hiệu lực của thỏa ước lao động tập thể tối đa là 36 tháng (3 năm), kể từ ngày có hiệu lực. Sau khi hết thời hạn, các bên có thể thương lượng để gia hạn hoặc ký kết thỏa ước mới.

2. Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu khi nào?

Trả lời:

1. Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu từng phần khi một hoặc một số nội dung trong thỏa ước lao động tập thể vi phạm pháp luật.
2. Thỏa ước lao động tập thể vô hiệu toàn bộ thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Toàn bộ nội dung thỏa ước lao động tập thể vi phạm pháp luật;

b) Người ký kết không đúng thẩm quyền;

c) Không tuân thủ đúng quy trình thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể.

(Theo Điều 86 BLLĐ 2019)

3. Thỏa ước lao động tập thể có ưu tiên áp dụng hơn hợp đồng lao động cá nhân không?

Trả lời: Khi có sự khác biệt về quyền lợi giữa thỏa ước lao động tập thể và hợp đồng lao động cá nhân, thì các điều khoản có lợi hơn cho người lao động trong thỏa ước lao động tập thể sẽ được ưu tiên áp dụng.

Nếu quý vị cần mẫu thỏa ước lao động tập thể hoặc tư vấn chi tiết theo từng lĩnh vực cụ thể, tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ tư vấn pháp lý chuyên sâu.